O Mikołaju Nieczaju w KDK
Dnia 17 marca 2023 r. w Krasnostawskim Domu Kultury odbyła się konferencja historyczna „Mikołaj Nieczaj - bohater nieoczywisty”. Przesłanką do jej zrealizowania były dwie rocznice: 160 lat od wybuchu Powstania Styczniowego oraz śmierci Mikołaja Nieczaja - dowódcy oddziału w tymże Powstaniu.
Konferencję dofinansowano ze środków Biura „Niepodległa” w ramach Programu Dotacyjnego „Powstanie Styczniowe 1863-1864”, co podkreślił otwierający wydarzenie Dyrektor Krasnostawskiego Domu Kultury - Damian Kozyrski. Przed częścią naukową głos zabrali również patron konferencji, Burmistrz Krasnegostawu - Robert Kościuk oraz Wicestarosta Krasnostawski - Marek Nowosadzki, którzy zwrócili uwagę na wielką potrzebę organizacji tego typu wydarzeń, które wzmacniają naszą narodową tożsamość i są żywą lekcją historii. W swoich wystąpieniach mówili także o konsekwencjach i dziedzictwie powstania styczniowego: kulcie powstańców w dwudziestoleciu międzywojennym, postawie ostatniego naczelnika Powstania - Romualda Traugutta, rosyjskich represjach czy pomnikach poległych bohaterów.
Zasadniczą część konferencji rozpoczął prof. dr hab. Mariusza Korzeniowski (UMCS w Lublinie). W swoim referacie pt. „Przebieg powstania styczniowego na terenie powiatu krasnostawskiego” zaprezentował oddziały powstańcze wraz z dowódcami oraz najważniejsze potyczki i bitwy stoczone na tym terenie. Wystąpienie obejmowało także wydarzenia, jakie rozgrywały się szerzej na Lubelszczyźnie. Uczestnicy posłuchali o bitwach pod Fajsławicami, Częstoborowicami, Żyrzynem, ale też o mniejszych działaniach zbrojnych w okolicach Krasnegostawu, Gorzkowa czy Żółkiewki. Zostały przybliżone postacie dowódców m.in. księdza Stanisława Brzóski, Michała Heydenreicha „Kruka” czy Mikołaja Nieczaja.
Temu ostatniemu większość referatu poświęcił prof. dr hab. Jacek Kulbaka (APS w Warszawie). Wystąpienie pt. „Mikołaj Nieczaj (Neczaj) - dowódca oddziału powstańczego” obfitowało w fakty zaczerpnięte ze źródeł polskich, jak i ukraińskich. Profesor w szczegółowy sposób przybliżył sylwetkę lekarza, z pochodzenia Ukraińca, który zebrał oddział liczący ok. 400 powstańców i walczył z Rosjanami na terenach pomiędzy Wieprzem, a Bugiem. Mówił o jego próbach stworzenia muzeum pamięci Powstania Kościuszkowskiego w Dubience. Uwypuklony został związek Nieczaja z Krasnymstawem, szczególnie proces i śmierć dowódcy na terenie położonym przy obecnej ulicy Rejowieckiej. Referatowi towarzyszyła prezentacja zawierająca dane statystyczne i najważniejsze wydarzenia z okresu Powstania Styczniowego na Lubelszczyźnie.
Uzupełnieniem konferencji była prezentacja umundurowania i uzbrojenia z epoki, której dokonało Stowarzyszenie „Regiment Mikołaja Nieczaja”. Eksponaty można było oglądać w holu i na scenie w Sali Widowiskowej KDK.
Konferencja spotkała się z dużym zainteresowaniem mieszkańców Krasnegostawu. Wśród jej odbiorców znaleźli się m.in. przedstawiciele samorządów, historycy, regionaliści oraz licznie zgromadzona, bo prawie w liczbie 200 osób krasnostawska młodzież.
Dodatkowo w ramach wydarzenia 19 marca miały miejsce: Msza Święta w intencji uczestników Powstania Styczniowego oraz złożenie wieńców pod pomnikiem Mikołaja Nieczaja.
Partnerami w organizacji wydarzenia były: Miejska Biblioteka Publiczna w Krasnymstawie, Instytut Historii Uniwersytetu Marii Curie-Skłodowskiej w Lublinie, Akademia Pedagogiki Specjalnej im. Marii Grzegorzewskiej w Warszawie, Urząd Miasta Krasnystaw, Stowarzyszenie „Wspólny Krasnystaw” i Stowarzyszenie nr 23 „Regiment Mikołaja Nieczaja”.
Patronat nad wydarzeniem objął Burmistrz Krasnegostawu - Robert Kościuk.
Już dzisiaj zapraszamy na drugi element realizacji zadania „Mikołaj Nieczaj - bohater nieoczywisty”, którym będzie rekonstrukcja potyczki z okresu Powstania Styczniowego, która odbędzie się 28 maja 2023 roku na łąkach przy ulicy Rybiej w Krasnymstawie.
